Prof. dr hab. Franciszek Ziejka (1940-2020)

Profesor honorowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, (ur. w 1940 roku, od czasu studiów związany z UJ. Historyk literatury i kultury polskiej, autor kilkunastu monografii  naukowych.  Pod jego redakcją ukazało się ok. 20 prac zbiorowych.

     Przez wiele lat kierował w Instytucie Polonistyki UJ Katedrą Literatury Polskiej XIX wieku. W latach 1990-1993 był dziekanem Wydziału Filologicznego UJ, następnie przez dwie kadencje prorektorem UJ, a w latach 1999 – 2005 sprawował funkcję rektora UJ. Przez sześć lat  przewodniczył  Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa, a przez trzy lata był przewodniczącym Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (2002 – 2005). Jest członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. Przewodniczy Radzie Muzeum Narodowego  w Krakowie, jest członkiem m.in. Rady Muzeum Historycznego Miasta Krakowa oraz Rady Muzeum „Zamek Królewski na Wawelu". Od wielu lat reprezentuje Polską Akademię Umiejętności w Association  Bibliothèque Polonaise de Paris (instytucja będąca formalnie właścicielem Biblioteki Polskiej w Paryżu); wchodzi także w skład Conseille Scientifique tejże Biblioteki. Jest członkiem Komisji ds. Etyki w Nauce przy Polskiej Akademii Nauk oraz Kapituły  Nagród Premiera Rządu RP.

            Wykładał ponad siedem lat na uniwersytetach francuskich (w Aix-en-Provence oraz w Paryżu); natomiast na Uniwersytecie  Narodowym w Lizbonie założył pierwszy w dziejach Portugalii lektorat języka i kultury polskiej. Jest członkiem komitetów redakcyjnych kilku pism naukowych. Od 2005 roku przewodniczy Społecznemu Komitetowi Odnowy Zabytków Krakowa. Jest przewodniczącym Rady Fundacji Panteon Narodowy w Krakowie. Pięć uniwersytetów polskich nadało mu godność doktora honoris causa. Posiada honorowe obywatelstwo Tarnowa, Sanoka i Radłowa. Otrzymał liczne odznaczenia polskie i zagraniczne, m.in. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Gloria Artis,  Wielki Złoty Krzyż za Zasługi na Rzecz Republiki Austrii, Palmes Academiques, Ordre National du Mérite, Legia Honorowa (Chevalier), Krzyż Mauthausen Pro meritis, Grande Oficial da Ordem do Mérito (Portugalia), Wielki Krzyż Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec.

Książki autorskie

  1. W kręgu mitów polskich, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1977, s. 280, 2 nl., 6 k. Wydanie drugie jako „Wesele" w kręgu mitów polskich. Wydawnictwo Literackie,  Kraków 1997, s. 440, 13 k.  Wersja francuskojęzyczna pt. Mythes polonais. Autor de „La noce" de Stanisław Wyspiański. Un siècle après la première théâtrale du plus  connu des  drames polonais. Traduit du polonais et annoté par Jędrzej  Bukowski, Presses Universitaires du Septentrion, Villeneuve-d'Ascq 2001, p. 363, 2.
  2. Studia polsko-prowansalskie. Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie. Prace  Komisji Historycznoliterackiej Nr 38. Komitet Redakcyjny. Przewodniczący: Jan Nowakowski. Członkowie: Olga Dobijanka-Witczak, Stanisław Eile, Bolesław Faron, Henryk Markiewicz, Marian Stępień, Tadeusz Ulewicz, Tomasz Weiss, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977, s. 122, 2 nl.
  3. Moje spotkania z Portugalią, Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1983, s. 109. Przedruk w tomie pt. Moja Portugalia. Tryptyk europejski [I], Kraków 2008, s. 69 – 187.
  4. Panorama Racławicka, Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1984, s. 108, 40 k., 4 tabl.; Wydanie drugie (zmienione) pt. Panorama Racławicka. Rada Redakcyjna: Mariusz Hermansdorfer, Romuald Nowak, Michał Łoś-Tynowski, Wiesława Wilczyńska-Koper. Opracowanie graficzne: Roman Kowalik. Autor zdjęć: Edmund Witecki. Podpisy pod zdjęciami: Romuald Nowak. Przekład na język niemiecki: Agata Janiszewska. Przekład na język angielski: Hanna Szłapka, Bartłomiej Madejski, Klub „Skotnica" Wydawnictwo, Wrocław 1998, s. 97, 1 nl.
  5. Złota legenda chłopów polskich, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1984, s. 422, 2 nl., 24 k.
  6. Paryż młodopolski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993, s. 287, 1 nl., 2 k. Przedruk w tomie pt. Mój Paryż. Tryptyk europejski [II], Kraków 2008, s. 97 - 412.
  7. Nasza rodzina w Europie. Studia i szkice. Wyd. I, TAiWPN Universitas, Kraków 1995, s. 246, 2 nl.
  8. Poeci. Misjonarze. Uczeni. Z dziejów kultury i literatury polskiej, TAiWPN Universitas, Kraków 1998, s. 346, 1 nl
  9. Miasto poetów. Studia i szkice, TAiWPN Universitas, Kraków 2005, s. 538, 1 nl.
  10. Gaudium Veritatis, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Lublin  2005, s. 123, 1 nl., k. 1.
  11. Moja Portugalia. Tryptyk europejski [I], TAiWPN Universitas, Kraków 2008, s. 398, k. 12.
  12. Mój Paryż. Tryptyk europejski [II], TAiWPN Universitas, Kraków 2008, s. 609, 3 nl., k. 8.
  13. Odkrywanie świata. Rozmowy i szkice. Syndrom Krakowa. Seria pod redakcją Adama Lejczaka, Księgarnia Akademicka, Kraków 2009, s. 282, 2 nl.
  14. Serce Polski. Szkice krakowskie, Księgarnia Akademicka, Kraków 2010, s. 254, 1 nl., k. 4.
  15. Mistrzowie słowa i czynu, Księgarnia Akademicka, Kraków 2011, s. 493, ilustr.
  16. Polska poetów i malarzy. Z dziejów walki o tożsamość narodu w czasach niewoli. Redakcja i koordynacja prac redakcyjnych Joanna Kułakowska-Lis. Wydanie I, Wydawnictwo BOSZ, Olszanica 2011, s. 486, ilustr. Za książkę tę autor otrzymał  w dniu 21  kwietnia 2012 roku „Feniksa" - nagrodę Stowarzyszenia Wydawców Katolickich. W uzasadnieniu napisano: Za książkę-przesłanie, kształtującą w czytelnikach „zdrowego ducha patriotyzmu", umiłowania narodowej literatury i ojcowizny, wyrosłej z chrześcijańskich tradycji. Publikacja ukazuje, że miłość do ojczyzny malarzy i poetów z epoki narodowej niewoli stanowi sam rdzeń polskiej kultury i samoświadomości społecznej. Dzieło literacko i  rzeczowo wyjątkowe, oczarowujące elegancją stylu i nośnością interpretacyjną. Zasługuje  bezwzględnie, by wejść do skarbca  klejnotów współczesnego pisarstwa.

​Druki samoistne, okazjonalne

  1.  Pieśń o polskiej ziemi…Z dziejów symboliki ziemi w literaturze polskiej  XIX wieku. The Polish University Abroad – London. Polski Uniwersytet na Obczyźnie – Londyn 2006, ss. 31.
  2. Małe ojczyzny Stanisława Pigonia. Wykłady Krośnieńskie 1. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie, Krosno 2006, ss. 24.
  3.  Nie zapomnieć mowy ojców. Wykłady Artur Hutnikiewicz in Memoriam. Wykład I, Fundacja im. Profesora Artura Hutnikiewicza, Towarzystwo Naukowe w Toruniu,Toruń 2008, ss. 31, 1 nl.
  4. Z Montmartre na Wawel. W 200. rocznicę urodzin i 160. rocznicę śmierci Juliusza Słowackiego. Ośrodek Informacji i Promocji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009, ss. 46, k. 9.
  5. Poza tym autor ponad 300 rozpraw i artykułów naukowych oraz ok. 600 tekstów publicystycznych, recenzji, felietonów, wywiadów i innych form ogłaszanych w prasie.

Redakcja (współredakcja) książek zbiorowych

  1. Maria Delaperrière, Franciszek Ziejka, Panorama de la littérature polonaise. Des origines à 1822. Collection de manuels publiés par l'Institut d'Études Slaves. VIII. Wydawnictwo Naukowe PWN, Institut d'Études Slaves, Warszawa-Paris 1991, p. 480.
  2. Unia brzeska. Geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich. Praca zbiorowa pod redakcją: Ryszarda Łużnego, Franciszka Ziejki i Andrzeja Kępińskiego, TAiWPN Universitas, Kraków 1994, s. 555, 3 nl.
  3. Współcześni Słowianie wobec własnych tradycji i mitów. Sympozjum w Castel Gadnolfo 19-20 sierpnia 1996. Pod redakcją: Marii Bobrownickiej, Lucjana Suchanka, Franciszka Ziejki, TAiWPN Universitas, Kraków 1997, s. 416, 4 nl., 2 k.
  4.  „Pan Tadeusz" i jego dziedzictwo. Poemat. Redakcja: Bogusław Dopart i Franciszek Ziejka, TAiWPN Universitas, Kraków 1999, s. 512, 3 nl.
  5. W kręgu Młodej Polski. Prace ofiarowane Marii Podrazie-Kwiatkowskiej. Redakcja: Marian Stala i Franciszek Ziejka, TAiWPN Universitas, Kraków 2001, s. 424, 1 k.
  6. Dobra pamięć. Księga pamiątkowa poświęcona Profesorowi Tomaszowi Weissowi.  Redakcja: Marian Zaczyński i Franciszek Ziejka, Collegium Columbinum, Kraków 2005, s. 436, 1 nl., tabl. 1.
  7.  Model awansu naukowego w Polsce. Zapis wystąpień oraz części debaty, które odbyły się podczas konferencji w Krakowie w dniach 17-18 marca 2006 r. Praca zbiorowa pod redakcją Franciszka Ziejki. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Fundacja Rektorów Polskich, Wydawnictwo SGGW w Warszawie Kraków-Warszawa 2006.
  8. Stanisław Wyspiański w labiryncie świata, myśli i sztuki. Pod redakcją Anny Czabanowskiej-Wróbel. Komitet Redakcyjny: Jan Michalik, Ewa Miodońska-Brookes, Jacek Popiel, Magdalena Popiel, Franciszek Ziejka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009, s. 590, 1 nl., k. 14.
  9. Profesor z Komborni. Stanisław Pigoń w czterdziestą rocznicę śmierci. Pod redakcją Krzysztofa Fiołka. Redakcja naukowa: Prof. dr hab. Franciszek Ziejka Uniwersytet Jagielloński, Prof. dr hab. Czesław Kłak Uniwersytet Rzeszowski, Prof. dr hab. Janusz  Gruchała Uniwersytet Jagielloński oraz Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010, s. 283, 1 nl.
  10.  Nieśmiertelni. Krypta Zasłużonych na Skałce. Pod redakcją Franciszka Ziejki, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2010, s. 454, 1 nl., k. 7.
  11. La Pologne multiculturelle. Publié sous la direction de Maria Delaperrière et Franciszek Ziejka. Mémoires de la Société Historique et Littéraire Polonaise. Travaux publiés par l'Institut d'études slaves – LXI, Société historique et littéraire polonaise, Institut d'études slaves, Paris 2011, p. 250, 1.

Prace edytorskie

  1. Pozytywizm. (Wybór tekstów z literatury naukowej). Wyboru dokonał, opracował i  bibliografią opatrzył Franciszek Ziejka. Uniwersytet Jagielloński. Instytut Filologii Polskiej Studium Zaoczne Filologii Polskiej, [Varia] Nr 219, [Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego], Kraków 1975, s. 392.
  2. O Wincentym Witosie (Franciszek Bujak, Stanisław Szczotka, Adam Grzymała-Siedlecki, Stefan Kora, Stanisław Pigoń, Józef Chałasiński). Przedmowa i wybór Franciszek Ziejka. Biblioteka Uniwersytetów Ludowych, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1983, s. 196, 2 nl.
  3. Dialog serdeczny. Korespondencja Władysława Orkana i Katarzyny Smreczyńskiej. Do druku przygotował, przedmową i przypisami opatrzył Franciszek Ziejka, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988, s. 184,4 nl. 
  4. Władysław Stanisław Reymont, Chłopi. Tom I. 1. Jesień. 2. Zima. Tom   II. 3. Wiosna. 4. Lato. Opracował Franciszek Ziejka. [Wydanie I] Biblioteka Narodowa Seria I Nr 279. Redakcja Biblioteki Narodowej Jan Błoński i Mieczysław Klimowicz, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo,Wrocław –Warszawa -Kraków 1991, s. CXXVIII, 573, 3 nl.; 659, 1 nl.Wyd. II – 1999.
  5. Jakub Bojko, Gorące słowa. Wybór pism. Wybór, wstęp i opracowanie Franciszek Ziejka, TAiWPN Universitas, Kraków 2002, s. XXII, 570, 2 nl., 1 k.
  6. Franciszek Gawełek, Konik zwierzyniecki, wianki i sobótki. Wybór pism.Wyboru dokonał, wstępem poprzedził i aneksem uzupełnił Franciszek Ziejka,Księgarnia Akademicka, Kraków 2010, s. 435, 3 nl., k. 10, ilustr.

Księgi jubileuszowe

  1. Literatura – Kulturoznawstwo – Uniwersytet. Księga ofiarowana  Franciszkowi Ziejce w 65 rocznice urodzin. Pod redakcją Bogusława Doparta, Jacka Popiela i Mariana Stali, Kraków  2005, s. 820 (tam m.in.: B. Dopart, Profesora  Franciszka Ziejki badania nad kulturą; B. Dopart, A. Ziołowicz, Profesor Franciszek Ziejka  jako historyk literatury XIX wieku; M. Stala, Franciszek Ziejka jako badacz  Młodej Polski; M. Zaczyński, Franciszek Ziejka – Biobibliografia.)
  2. Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych (1866 – 1814). Studia i szkice. Profesorowi Franciszkowi Ziejce  na      siedemdziesiąte urodziny. Redakcja: Krzysztof Fiołek i Marian Stala, Kraków 2011, s. 446.

​