Seminarium licencjackie

Dr Krzysztof Fiołek

Nowe tematy prozy polskiej w latach 1863‐1914

Seminarium "Nowe tematy prozy polskiej w latach 1863-1914" ma za zadanie pomóc w wyborze tematu i przygotowaniach do napisania i obronienia pracy licencjackiej.

Seminarium będzie poszukiwaniem przykładów wykorzystywania w literaturze charakterystycznych dla Europy 2 poł.XIX w. zjawisk społeczno-obyczajowych, jakie towarzyszyły wielkiemu przeobrażeniu cywilizacyjnemu. Literatura polska stawała się wtedy świadkiem i komentatorem nowej rzeczywistości, uwikłana ponadto w specjalne "polskie" tematy i obowiązki.

W piśmiennictwie 2 połowy XIX wieku odnaleźć można mnóstwo tematów odbiegających dość daleko od zagadnień literacko-artystycznych, filozoficznych i psychologicznych. Proza tamtego czasu miała wszakże ambicję realistycznego albo naturalistycznego ukazania życia ludzkiego również w jego pospolitych przejawach. Można by tu przywołać chociażby powieści Bolesława Prusa, Elizy Orzeszkowej, Michała Bałuckiego, Władysława Reymonta, Stefana Żeromskiego i in. Autentyczne zainteresowanie wzbudzał w nich tzw. prosty człowiek, który częstokroć okazywał się całkiem skomplikowany psychologicznie, choć wciąż reprezentatywny społecznie. Pisarze z jednej strony propagowali w swych dziełach i wypowiedziach postęp, modernizację, nowoczesność; z drugiej - z prawdziwie konserwatywnym krytycyzmem oceniali skutki reform społeczno-cywilizacyjnych, które często dla wrażliwych i wartościowych ludzi okazywały się zmianą na gorsze. Obserwowanie owych pozytywistycznych i młodopolskich dylematów poprzez zwierciadło literatury i publicystyki może być fascynującą przygodą...